Ebû İvanka’nın Ortadoğu turu-Taha Kılınç

Suudi Arabistanlı iÅŸadamı Ahmed Ä°brahim, Amerikan Los Angeles Times gazetesine yaptığı açıklamada, bu tercihin ilginç bir yönünü vurguluyor: “Birini çok sevdiÄŸimizde, onun isminin önüne genelde 'ebû' takısını getiririz. Trump'a normalde oÄŸluna nispetle 'Ebû Eric' dememiz gerekirdi ama 'Ebû Ä°vanka' dedik, çünkü Ä°vanka gerçekten muhteÅŸem. Sayısız Suudi kadın, onunla buluÅŸmaya can atıyor. Ä°vanka zekayı ve tarzı temsil ediyor.”

Ebû Ä°vanka Donald Trump'ın Suudi Arabistan ziyareti de, tam bu imaja uygun görüntülere sahne oldu. Gözler Trump'tan çok karısı Melania ve kızı Ä°vanka'nın üzerindeydi. Ä°mzalanan silah anlaÅŸmaları da, “aşırılıkla mücadele” temalı konuÅŸmalar da hep bu magazin figürlerinin gölgesinde kaldı. Medyanın cehaleti ziyaretin spot ışıklarıyla çarpışınca, ortaya “Melania, başörtüsü takmayı reddetti” türünden abuk yorumlar da çıkabildi. Oysa Suudi Arabistan'ın baÅŸkenti Riyad'ı ziyaret eden ya da orada yaÅŸayan yabancı bayanlara başörtüsü mecburiyeti bulunmuyordu.

***

Arap dünyasının, yeni baÅŸkandan büyük beklentilere girmesi gayet normal. Eskisi o kadar büyük hayal kırıklıkları yarattı ki, bilhassa Körfez monarÅŸileri Cumhuriyetçi kadrolarla yaÅŸadıkları balayı dönemlerini özlemeye baÅŸladılar. Ticaretle siyasetin baÅŸ baÅŸa gittiÄŸi son temaslar, OrtadoÄŸu'daki “Amerikan rüyası”nın bir süre daha devam edeceÄŸini gösteriyor. Taraflar bu kadar istekliyken.

İran-Rusya ekseninin coğrafyada sebep olduğu terör, talan ve kaos, Arapları ABD'nin cürümlerini unutmaya itiyor. Bir nevi, denize düşüp yılana sarılma durumu. Trump'a böyle bakılıyorsa anlaşılabilir; ancak hararetli öpücüklere boğulan Ebû İvanka'ya gösterilen içten sempati, zaruret sınırlarından gönüllülük sularına doğru açılmış görünüyor.

Arapların “Ebû Ä°vanka aÅŸkı”nı eleÅŸtirirken, meseleyi Ä°slâm dünyasının genel ahvali üzerinden tartışmak daha doÄŸru olur. Åžahit olunan manzara, Müslümanların kendi meselelerini kendi aralarında çözemeyiÅŸlerinin tabii bir sonucu. Åžikâyet edilen “aşırılık” da aynı ÅŸekilde, bu coÄŸrafyaya dışarıdan yapılan müdahalelerin doÄŸurduÄŸu bir netice. Fakat bu fark edilmiyor olmalı ki, “aşırılıkla mücadele”yi resmen baÅŸlatırken yeni “aşırılıklar”a yol açacak bir poz verilebildi.

Ä°slâm dünyası bugün Amerikan/ Batı ve Rusya/ Çin kampları arasına sıkışıp kalmış durumda. MeÅŸrebine göre her ülke kendisine bir kamp seçiyor ve ona yaslanıyor. Arapları Trump üzerinden etiketlerken, geride daha masum ve güzel bir dünya yok maalesef. Ä°ran'ın Rusya'yla birlikte hareket ederek coÄŸrafyaya verdiÄŸi zarar, “conilerin” verdiÄŸi zararla yarışıyor artık. Masum ülke bulunmadığı gibi, masum emperyalizm de yok. Bu yanılgıya kapılmamak gerekiyor.

Daha önce de bu köşede ifade etmiÅŸtim: “Amerikan emperyalizmi”ni kınayıp “Rus emperyalizmi”ne ses çıkarmamak (ya da tam tersi ÅŸekilde davranmak), meseleyi tek boyut üzerinden ve eksik ÅŸekilde konuÅŸmak olur. Tutmamız gereken taraf, adaletin tarafı olmalı; sloganların ve hamasetin deÄŸil.

***

Ä°lk yurtdışı ziyaretini gerçekleÅŸtirdiÄŸi Riyad'daki temaslarını tamamlayan Donald Trump, ardından -1948'den bu yana ilk- direkt uçuÅŸla Ä°srail'in baÅŸkenti Tel Aviv'e geçti. Ä°srail BaÅŸbakanı Benyamin Netanyahu'nun “Umarım bir gün bir Ä°srail baÅŸbakanı da direkt uçuÅŸla Tel Aviv'den Riyad'a gider” temennileriyle karşılanan Trump'a gösterilen ilgi, Suudi Arabistan'dakinden az deÄŸildi. Ä°srail medyası da tıpkı Arap medyası gibi, Trump ailesinden magazin haberleri çıkarmaya odaklandı. Melania Trump'ın havaalanında kocasının eline attığı ÅŸaplak baÅŸta olmak üzere, bol bol çıkardılar da…

Trump'ın İsrail ziyareti, açıkça dile getirilmese de Netanyahu yönetimi için hayal kırıklığı oldu. Ağlama Duvarı'na tek başına giden ve yanında Netanyahu'yu istemeyen Trump, bu hareketiyle kendisinden önceki yabancı siyasi liderlerin adımlarını takip etmiş oldu. Doğu Kudüs'ün İsrail işgali altında bulunduğunu böylece resmen İsrailli muhataplarına bildiren Trump, ABD'nin Tel Aviv Büyükelçiliği'ni Kudüs'e taşımayacağının da ilk ciddi sinyalini verdi.

Netanyahu “baÅŸkan düzeyinde” istediÄŸi desteÄŸi bulamasa da, Trump yönetimi, Ä°srail'e yerleÅŸim yanlısı ve destekçisi David Friedman'ı büyükelçi atayarak, Filistin sorununun en girift meselelerinden birinde tarafını göstermiÅŸti. Kendisi de Yahudi olan ve illegal yerleÅŸimler için bağış bile toplayan Friedman, Netanyahu yönetimi için “büyük bir hediye” olarak deÄŸerlendiriliyor.

***

Donald Trump, dünyanın farklı ülkeleri ve yönetimleri için farklı anlamları olan renkli bir isim. Dünya medyası Trump'ı ve sürpriz adımlarını yakından izlerken, OrtadoÄŸu halklarının zihnindeki Trump imajı da durmaksızın deÄŸiÅŸecek gibi görünüyor. Bakalım, zaman içinde Trump'ın “Ebû Ä°vanka”dan baÅŸka hangi unvanları olacak…

Âkif Emre

Ramazan arefesinde dâr-ı bekâya uğurladığımız Âkif Emre Ağabey'e Rabbimiz rahmet ve merhametiyle muamele buyursun. Müslümanca bir ömür sürdü, hep Müslümanca bir duruşun derdinde oldu. Kendisini sâlihlerden bilirdik; Rabbimiz de sâlihler kervanına katsın. Âmin